samedi 18 avril 2009

TAIWAN 2 / TAJVANO 2








Quand j’enseignais l’éducation civique, je présentais à mes élèves de 15 ans les faits suivants :



POUR FAIRE UN PAYS, IL FAUT



Un nom
Un peuple
Un territoire, donc des frontières
Une constitution
Un drapeau
Un hymne
La reconnaissance des autres Etats
Maintenant que je me trouve à Taiwan, je reprends cette liste point par point et j’analyse.

UN NOM
Le nom officiel est « République de Chine (Taiwan) ». Dans l’avion, sur les papiers d’immigration, j’ai lu R.O.C.Taiwan. L’ancien nom est Formose.

UN PEUPLE
23 millions de Taiwanais vivent sur une île de 35 000 km2 dont une grande partie est montagneuse et boisée. Taiwan est donc plus petite que la Suisse (41 288 km2)….

UN TERRITOIRE
Oui, il est isolé dans l’océan, c’est une île.

UNE CONSTITUTION
Oui, elle existe.

UN DRAPEAU
Oui, voir photos.

UN HYMNE
Oui, voir photo et traduction.

LA RECONNAISSANCE DES AUTRES ETATS
Là, il y a problème. 23 Etats, tout petits Etats sans grande voix au niveau international, se sont risqués à reconnaître Taiwan. Les grandes puissances : non. Pas d’ambassades à Taipei. Taiwan a des représentations dans un grand nombre de pays : elles s’occupent d’aspects culturels et commerciaux. Pour info : je me suis présentée à l’aéroport de Taipei avec mon passeport suisse, j’ai reçu un tampon dedans et j’ai pu entrer sur le territoire. Donc pas de visa nécessaire pour les citoyens suisses. Des Taiwanais m’ont dit qu’il leur était difficile de voyager en Europe avec leur passeport de Taiwan.




En 2007 Taiwan a voulu entrer à l’ONU. Refus car l’ONU ne veut pas deux pays ayant le même nom. En 2008, il y a eu un vote ici à Taiwan sur l’adhésion à l’ONU sous le nom de Taiwan. La participation a été insuffisante, donc le vote – qui était positif – est non valable. Il faudrait donc que les Taiwanais se secouent et aillent voter la prochaine fois !! Les participations basses, la Suisse connaît…

Des Taiwanais me disent : « Nous ne sommes pas un pays ». « Nous sommes un pays sans voix. Le monde ne nous entend pas ». J’ai ressenti une grande tristesse chez beaucoup de Taiwanais sur le problème de leur pays qui n’en est pas un. Je pense au droit des peuples à décider d’eux-mêmes. Or ici, les Taiwanais sont en sandwich entre les grandes puissances, ils sont victimes de l’équilibre mondial des forces. Au niveau mondial, personne ne bouge, c’est un sujet tabou. La situation actuelle arrange les grandes puissances et les Taiwanais en pâtissent.

Si Taiwan devait déclarer formellement son indépendance, le grand voisin au drapeau rouge menace de lui déclarer la guerre. Par conséquent, une forte armée existe ici, qui mange le 16% des dépenses de l’Etat (merci wikipédia). A 20 ans, les jeunes hommes sont astreints au service militaire pour une durée d’un an. En fait, on est dans un état de guerre non terminée, et cela me fait étrangement penser à un autre lieu que j’ai visité il y a six mois : la Corée. La vie continue, le sud se développe dans une ambiance de tristesse à cause de la division de la péninsulea , le Nord pâtit, et le monde oublie….

Ici à Taiwan, j’ai discuté de politique sur une terrasse de restaurant, en face d’un poste de police. On est libre, on peut s’exprimer. On est en démocratie. Il y a un Parlement, des élections.

Le grand voisin au drapeau rouge note Taiwan dans la liste de ses provinces… Autre variante : il propose à Taiwan un statut spécial comparable à celui dont jouit Hong Kong et Macao. Mais les Taiwanais me disent : « La situation n’est pas comparable. Hong Kong et Macao sont chinois. Nous, nous avons notre culture, on est différents. »

Selon les diverses sources que j’ai consultées et selon mes amis ici, le problème est qu’il n’y a pas consensus dans la population. Les opinions sont divisées. Cela est sensible depuis que les relations avec le grand voisin se sont assouplies : des Taiwanais ont voyagé sur le continent et ont vu la situation là-bas. Ils découvrent les avantages de leur système taiwanais. Ils veulent rester Taiwanais. Même si le continent est leur pays d’origine.

Chez le grand voisin au drapeau rouge, j’ai passé quelques semaines en 2004. Dans mon travail au Congrès Universel, j’ai été gênée sans arrêt : interdictions sans fondement, ordres qui viennent d’on ne sait où, restriction des prestations sans raison, impératifs imposés abruptement… j’ai détesté. En plus, soldats et/ou policiers à tous les carrefours. J’ai poussé un soupir de soulagement quand j’ai quitté le territoire. Ce régime est une dictature affreuse, il bafoue les droits de l’homme, il s’est un peu ouvert pour faire progresser son économie et en retirer des bénéfices… et les Occidentaux y viennent pour investir et gagner de l’argent….Au Congrès Universel à Rotterdam (NL) en 2008, j’ai reçu en cadeau un petit opuscule dans la Langue Internationale de Zamenhof sur le pays du Toit du Monde publié par le grand voisin au drapeau rouge. Un tissu de mensonges… un outil de propagande… un scandale…




Des Taiwanais me disent : « Chaque année, nous sommes présents devant l’ONU à New-York quand il y a l’Assemblée Générale. Banderoles, manifestation. » Très bien. De telles actions sont à propager, à généraliser. Mais j’ai aussi attiré l’attention de mes amis sur le point suivant : leurs actions doivent être non-violentes. S’il y a des attentats, la communauté internationale ne peut soutenir un mouvement violent. Donc parler, se montrer, se manifester, faire du lobbyisme dans toutes les associations internationales et les ONG, oui ! Le Toit du Monde a choisi cette voie et il a un large soutien au niveau international. Au niveau de la société civile, seulement. Les gouvernements restent très timorés. Personne ne veut risquer d’indisposer le grand voisin au drapeau rouge…

En cas de guerre ici, la communauté internationale va-t-elle laisser faire ??? Là est la question.

Je suppose que, après la publication de ce texte, le grand voisin au drapeau rouge ne me donnera plus de visa. Ça m’est égal.

Il va de soi que j’ai obtenu ces renseignements en utilisant la langue internationale de Zamenhof.






Kiam mi instruis civitanecon, mi prezentis al miaj lernantoj 15jaraj jenajn faktojn :

Por fari landon, oni bezonas

Unu nomon
Unu popolon
Unu teritorion, do limojn
Unu konstitucion
Unu standardon
Unu himnon
Agnoskon fare de aliaj Ŝtatoj

Nun mi troviĝas en Tajvano, mi rekonsideras tiun liston punkton post punkto kaj analizas.

UNU NOMO
La oficiala nomo estas „Ĉina Respubliko (Taiwan) ». En la aviadilo sur paperoj por enmigrado mi legis « R.O.C Taiwan » (= Republic of China Taiwan). La malnova nomo estas Formozo.


UNU POPOLO
23 milionoj da Tajvananoj vivas sur insulo kun surfaco de 35 000km2, kies granda parto estas montaro kovrita de arbaro. Tajvano estas do pli malgranda ol Svislando (41 288 km2)…

UNU TERITORIO
Jes, ĝi estas izolita en oceano, temas pri insulo.

UNU KONSTITUCIO
Jes, ĝi ekzistas.


UNU STANDARDO
Jes, vidu la fotojn.

UNU HIMNO
Jes, vidu la foton kaj la tradukon.

AGNOSKO FARE DE ALIAJ ŜTATOJ
Tie estas problemo. 23 ŝtatoj, tute malgrandaj ŝtatoj, sen forta voĉo mondskale, riskis agnoskon de Tajvano. Grandaj potencoj : ne. Neniu ambasadejoj en Taipei. Tajvano havas reprezentejojn en pluraj landoj : ili okupiĝas pri kulturaj kaj komercaj aspektoj. Porinforme : mi alvenis al la flughaveno en Taipei kun mia svisa pasporto, mi ricevis stampon ene kaj mi povis eniri la teritorion. Konsekvence neniu vizo estas bezonata por svisaj civitanoj. Tajvananoj diris al mi, ke estas malfacile por ili vojaĝi tra Eŭropo per tajvana pasporto.




En la jaro 2007 Tajvano volis eniri UN-n. Rifuzo, ĉar UN ne volas havi du landoj kun sama nomo. En la jaro 2008 okazis voĉdono ĉi tie en Tajvano pri aniĝo al UN kun nomo Tajvano. La partopreno estis nesufiĉa, konsekvence la voĉdono – kiu estis jesa – estas malvalida. Oni devas skui la homojn ĉi tie kaj refari tian voĉdonon. Malaltaj partoprenoj en voĉdonoj, Svislando bonege konas tion….

Tajvananoj diras al mi : « Ni ne estas lando. » « Ni estas lando sen voĉo. La mondo ne aŭdas nin. » Mi observas grandan tristecon ĉe multaj Tajvananoj pri tiu problemo de ilia lando, kiu eĉ ne estas lando…. Mi pensas pri la rajto de ĉiu popolo decidi pri sia sorto, sia aparteno. Ĉi tie Tajvananoj estas en sankviĉo inter la grandaj potencoj, ili estas viktimoj de la tutmonda ekvilibro de la fortoj. Sur mondskala nivelo neniu moviĝas, temas pri tabuo. La nuna situacio estas agrabla por la grandaj potencoj kaj la Tajvananoj suferas pro tio.


Kaze ke Taiwan iam deklarus sian sendependecon, la granda najbaro kun ruĝa flago minacas per militodeklaro. Konsekvence ekzistas ĉi tie forta armeo, kiu formanĝas 16% de la tuta elspezo de la Ŝtato. (dankon wikipedia). En la aĝo de 18 la junaj viroj devas dum unu jaro militservi. Fakte la milito pludaŭras. Kaj pro tio mi devas pensi pri alia loko, kiun mi vizitis antaŭ ses monatoj: Koreio. La vivo plupasas, la sudo disvolviĝas en tristeco pri divido de la duoninsulo, la nordo suferas kaj la mondo forgesas…

Ĉi tie en Tajvano mi diskutis pri politiko sur restoracioteraso vidalvide de policejo. Oni estas libera, oni povas paroli. Oni estas en demokratio. Estas Parlamento, elektoj.

La granda najbaro kun ruĝa flago listigas Tajvanon ene de siaj provincoj…. Alia varianto : ĝi proponas al Tajvano la staman statuson, kiun havas Hongkong kaj Macao. Tamen Tajvananoj diras : « La situacio ne samas. Hongkong kaj Macao estas ĉinaj regionoj. Ni havas nian kulturon, ni ne estas samaj, oni ne povas kompari. »

Laŭ miaj fontoj kaj laŭ miaj amikoj ĉi tie la situacio estas komplika, ĉar ne regas samopiniado ene de la popolo. Tio ekzistas, de la momento, kiam la tensioj mildiĝis inter la du ŝtatoj kaj Tajvananoj povis iri al la kontinento. Ili povis vidi, kiel oni vivas tie, kaj komprenis, ke ili vivas pli bone sur sia insulo. Ili malkovras la avantaĝojn de sia politika sistemo. Ili deziras resti Tajvananoj. Eĉ se la kontinento estas ilia origina lando.

Ĉe la granda najbaro kun ruĝa flago mi pasigis kelkajn semajnojn en la jaro 2004. Dum mia laboro en la Universala Kongreso mi estis senĉese ĝenata : malpermesoj sen iu kialo, postuloj sen klara deveninstanco, limigo de helpoj sen iu pravigo, ordonoj kun abrupto… mi malŝategis. Plie staras soldatoj kaj/aŭ policistoj en ĉiu vojkruciĝo. Mi estis kontentega, kiam mi forlasis la landon. Tiu reĝimo estas aĉa diktaturo, ĝi malrespektas la homajn rajtojn, ĝi iom malfermiĝis por progresigi ekonomion kaj eltiri profitojn… kaj Okcidentanoj iras tien por investi kaj gajni monon… En la Universala Kongreso en Roterdamo (NL) en la jaro 2008 mi ricevis donace libreton en la internacia lingvo de Zamenhof pri la lando de la Tegmento de la Mondo, tiu libreto estis eldonita de la granda najbaro kun ruĝa flago. Nur mensogoj… pura propagandilo… skandalo….


Tajvananoj diras al mi : « Ĉiun jaron ni ĉeestas en Novjorko antaŭ la domo de UN, kiam kunvenas la Ĝenerala Asembleo. Banderoloj, manifestacio. » Bonege. Tiaj agadoj devas okazi pli ofte, pli grandskale. Sed mi atentigis miajn amikojn ĉi tie pri jena punkto : iliaj agadoj devas esti senperfortaj. Se okazas atencoj, la internacia komunumo ne povas subteni, apogi perfortajn agojn. Konsekvence indas agi, montri sin, manifestacii, fari lobiismon en ĉiuj eblaj internaciaj asocioj kaj NRO. La Tegmento de la Mondo elektis tiun vojon kaj havas vastan subtenon en internacia nivelo. En la civitana socio nur, la registaroj timas. Neniu riskas malkontentigi la grandan najbaron kun ruĝa flago…




En kazo de milito ĉi tie, ĉu la internacia komunumo lasos fari kaj silentos ??? Tie estas la demando.

Mi supozas, ke post aperigo de tiu ĉi dokumento la granda najbaro kun ruĝa flago ne plu donos al mi vizon por eniri la landon. Tio ne gravas por mi.

Kompreneble mi obtenis tiujn informojn uzante la internacian lingvon de Zamenhof.





Le drapeau de Taiwan ne flotte pas à Genève au siège européen de l'ONU.
La tajvana flago ne vidighas en Ghenevo, kie staras la chefa eùropa sidejo de UN.

1 commentaire:

Mirejo a dit…

Japana amiko skribas al mi: "Per viaj okuloj mi povas ekscii pri Tajvano. Dank' al via blogo mi povas ghue ekscii popolojn
kaj vivojn en nia najbara lando, kien mi neniam estis kaj volas iam viziti." (Un ami japonais m'écrit: Par tes yeux je peux recevoir des informations sur Taiwan. Grâce à ton blog je peux avec plaisir en savoir plus sur les peuples et la vie dans notre pays voisin où je ne suis jamais allé mais que je désire une fois visiter.)

Mi legis la skribon TAJVANO2.
Por tajvanoj mem nuna demokratiigita politika sistemo
indas, sed ankau~ por sekura ekzisto de Japanio g^i
esencas. Unu ekzemplo sufic^as por klarigo; S^ipegoj de oleo al Japanio preterpasas la insulon.
(J'ai lu le texte Taiwan 2. Pour les Taiwanais, c'est très positif qu'ils aient le premier régime politique démocratique, mais ceci est aussi essentiel pour la sécurité du Japon. Un exemple suffit comme explication: les gros pétroliers qui se rendent au Japon peuvent passer dans le détroit de Taiwan.)

La kontribuo de s-ro Li Denghui /Lee Teng-hui
estas la plej granda, mi pensas. Li faris la s^ang^on
de la politika sistemo al la nuna demokratiigita. (La contribution de Li Denghui /Lee Teng-hui
est le facteur le plus important, à mon avis. Il a opéré le changement du système politique vers l'état actuel de démocratie.)

La demokratia socio, kie popoloj libere esprimas
sian opinion kaj penson, sude najbaras nian landon.
Tio estas dankinda. (La société démocratique, dans laquelle les populations expriment leur opinion et leur pensée est maintenant installée au sud de notre pays. Nous en sommes reconnaissants.)


Mi atenteme observas situacion de Tajvano.( J'observe avec attention la situation de Taiwan).