Le 27 février, je me suis rendue à un Centre culturel tibétain à Kyoto, qui sert aussi de restaurant. J’ai mangé de la cuisine tibétaine, un délicieux plat de mouton. J’ai goûté au thé au beurre, mais je n’ai pas beaucoup aimé.
La 27an de februaro mi iris al kultura tibeta centro en Kyoto, kiu ankaŭ estas restoracio. Mi manĝis laŭ tibeta maniero, ŝafviandan pladon. Mi provis buteran teon, tamen mi ne tre ŝatis.
Maintenant, il y a le Nouvel An tibétain. En 2009, il y a le cinquantième anniversaire de la triste invasion du Tibet par les Chinois et de l’exil du Dalaï Lama. (1959)
Nun okazas la tibeta novjara festo. En 2009 estas la kvindeka datreveno de la tristmemora envado de Tibeto fare de la Ĉinoj kaj foriro de la Dalai Lamo. (1959)
Le lendemain, j’ai entendu les nouvelles : un moine s’est immolé par le feu au Tibet, des moines sont assignés à résidence dans leur couvent, il y a une forte présence chinoise (police, armée, les deux…), les étrangers ne peuvent plus entrer au Tibet, les nouvelles ne sortent plus du Tibet, il y aurait eu deux morts,… Je suis triste.
La postan tagon mi aŭdis novaĵojn : monaĥo bruligis sin en Tibeto kiel protesto, monaĥoj ne rajtas forlasi sian monaĥejon, multaj Ĉinoj estas en Tibeto, soldatoj, policistoj, ambaŭ… eksterlandanoj ne plu rajtas eniri Tibeton, la novaĵoj ne plu forlasas Tibeton, eble du personoj estis mortigitaj… Mi estas trista.
Où est le droit des peuples à décider d’eux-mêmes ?
Kie estas la rajto de la popoloj decidi pri sia aparteno aŭ sendependeco ?
En 2004, j’ai séjourné en Chine. J’ai participé au Congrès Universel d’Espéranto à Pékin. J’ai voyagé à Shi an et dans la province du Shinjian au nord du Tibet, là où vivent les Ouïgours.
En 2004 mi restadis en Ĉinio. Mi partoprenis en la Universala Kongreso de Esperanto en Pekino. Mi vojaĝis al Shi an kaj en la provinco Shinjian norde de Tibeto, tie kie ujgura popolo vivas.
La constante présence de policiers et de soldats partout où je suis allée m’a profondément dérangée. Le fait de devoir chaque jour indiquer où j’ai dormi la nuit d’avant et où je vais dormir la nuit d’après m’a profondément agacée.
La konstanta ĉeesto de policistoj kaj de soldatoj ĉie, kien mi iris, profunde ĝenis min. La fakto, ke mi devis ĉiutage indiki, kie mi tranoktis dum la pasinta nokto kaj kie mi tranoktos en la sekvanta nokto profunde iritis min.
Incident pendant le congrès.
Tous les travaux liés à la préparation de Internacia Arta Vespero avaient un aspect politique. Exemple : des Tibétains avaient préparé une danse. Leur professeur d’espéranto les guidait. J’ai demandé, en répétition, de voir cette danse. A l’issue de cette prestation, leur prof m’annonce qu’ils ont encore un chant. J’annonce que j’aimerais entendre le chant et que je choisirai ensuite, vu que j’ai déjà un programme chargé. Alignés comme des soldats, ils chantent en chinois. Je demande au prof le sens de ce chant. Il me répond : «Nous sommes contents et fiers d’être Chinois ». Il ne m’a pas fallu longtemps pour répondre : « Je choisis la danse ! ».
Incidento dum la kongreso
Ĉuij taskoj ligitaj al la preparo de tiu Internacia Arta Vespero havis politikan aspekton. Ekzemplo : Tibetanoj estis preparintaj dancon. Ilia esperantoinstruisto gvidis ilin. Dum provludo mi petas, ke mi povu vidi tiun dancon. Kiam ili finis danci, la instruisto anoncas al mi, ke ili ankoraù preparis kanton. Mi diras, ke mi deziras aùdi la kanton kaj ke mi poste elektos inter la danco kaj la kanto. En soldateca vico ili kantas. Mi demandas la instruiston pri la signifo de la kanto. Li diras : « Ni estas kontentaj kaj fieraj esti Ĉinoj. » Mi ne devis longe pripensi. Mi diras : « Ili dancu ! ».
Incident durant mon voyage au Shinjian
J’ai l’habitude de prendre contact avec nos représentants dans la ville du Congrès. A Beijing en 2004, un attaché culturel vient me voir au Congrès, il me trouve dans une séance du comité. Nous allons boire un thé à la cafétéria. Une heure et demie d’échanges passionnants sur l’espéranto, la Chine, la Suisse, etc. Le fait qu’un diplomate se soit déplacé pour me voir a énormément impressionné mes collègues des autres pays ! Durant mon excursion dans le Shinjian, je circule dans un car plein d’espérantistes. Un guide chinois nous escorte et un espérantiste chinois le traduit en Espéranto. Dans le car, je demande le micro et je raconte par le menu ce que l’attaché culturel suisse m’a raconté à Pékin. Notre guide espérantiste doit traduire, rude tâche… car le guide chinois veut savoir de quoi il s’agit… je suis sûre que l’on ne m’aurait pas donné le micro une deuxième fois…
Incidento dum mia vojaĝo al Shinjian.
Mi kutimas kontakti niajn reprezentantojn en la kongresa urbo. En Beijing en la jaro 2004 temas pri kultura ataŝeo. Li trovas min ĉe komitatkunsido. Ni kune trinkas teon en la kongresa trinkejo. Dum 90 minutoj ni interŝanĝas ideojn kaj informojn pri Esperanto, Svislando, Ĉinio, ktp. La fakto, ke diplomato venis al la kongresejo por paroli kun mi forte impresis miajn gekolegojn el aliaj landoj. Dum mia ekskurso tra la provinco Shinjian mi veturas en buso plena je esperantistoj. Ĉina ĉiĉerono akompanas nin, ĉina esperantisto tradukas por ni al Esperanto. En la buso mi petas pri la mikrofono kaj ĉion rakontas, kion la ataŝo diris al mi en Pekino. Nia esperantista ĉiĉerono devas traduki por la ĉina gvidisto, tikla tasko… ĉar la ĉina gvidisto volas ĉion scii… mi certas, ke mi ne estus ricevinta la mikrofonon duan fojon…
Maintenant, il y a le Nouvel An tibétain. En 2009, il y a le cinquantième anniversaire de la triste invasion du Tibet par les Chinois et de l’exil du Dalaï Lama. (1959)
Nun okazas la tibeta novjara festo. En 2009 estas la kvindeka datreveno de la tristmemora envado de Tibeto fare de la Ĉinoj kaj foriro de la Dalai Lamo. (1959)
Le lendemain, j’ai entendu les nouvelles : un moine s’est immolé par le feu au Tibet, des moines sont assignés à résidence dans leur couvent, il y a une forte présence chinoise (police, armée, les deux…), les étrangers ne peuvent plus entrer au Tibet, les nouvelles ne sortent plus du Tibet, il y aurait eu deux morts,… Je suis triste.
La postan tagon mi aŭdis novaĵojn : monaĥo bruligis sin en Tibeto kiel protesto, monaĥoj ne rajtas forlasi sian monaĥejon, multaj Ĉinoj estas en Tibeto, soldatoj, policistoj, ambaŭ… eksterlandanoj ne plu rajtas eniri Tibeton, la novaĵoj ne plu forlasas Tibeton, eble du personoj estis mortigitaj… Mi estas trista.
Où est le droit des peuples à décider d’eux-mêmes ?
Kie estas la rajto de la popoloj decidi pri sia aparteno aŭ sendependeco ?
En 2004, j’ai séjourné en Chine. J’ai participé au Congrès Universel d’Espéranto à Pékin. J’ai voyagé à Shi an et dans la province du Shinjian au nord du Tibet, là où vivent les Ouïgours.
En 2004 mi restadis en Ĉinio. Mi partoprenis en la Universala Kongreso de Esperanto en Pekino. Mi vojaĝis al Shi an kaj en la provinco Shinjian norde de Tibeto, tie kie ujgura popolo vivas.
La constante présence de policiers et de soldats partout où je suis allée m’a profondément dérangée. Le fait de devoir chaque jour indiquer où j’ai dormi la nuit d’avant et où je vais dormir la nuit d’après m’a profondément agacée.
La konstanta ĉeesto de policistoj kaj de soldatoj ĉie, kien mi iris, profunde ĝenis min. La fakto, ke mi devis ĉiutage indiki, kie mi tranoktis dum la pasinta nokto kaj kie mi tranoktos en la sekvanta nokto profunde iritis min.
Incident pendant le congrès.
Tous les travaux liés à la préparation de Internacia Arta Vespero avaient un aspect politique. Exemple : des Tibétains avaient préparé une danse. Leur professeur d’espéranto les guidait. J’ai demandé, en répétition, de voir cette danse. A l’issue de cette prestation, leur prof m’annonce qu’ils ont encore un chant. J’annonce que j’aimerais entendre le chant et que je choisirai ensuite, vu que j’ai déjà un programme chargé. Alignés comme des soldats, ils chantent en chinois. Je demande au prof le sens de ce chant. Il me répond : «Nous sommes contents et fiers d’être Chinois ». Il ne m’a pas fallu longtemps pour répondre : « Je choisis la danse ! ».
Incidento dum la kongreso
Ĉuij taskoj ligitaj al la preparo de tiu Internacia Arta Vespero havis politikan aspekton. Ekzemplo : Tibetanoj estis preparintaj dancon. Ilia esperantoinstruisto gvidis ilin. Dum provludo mi petas, ke mi povu vidi tiun dancon. Kiam ili finis danci, la instruisto anoncas al mi, ke ili ankoraù preparis kanton. Mi diras, ke mi deziras aùdi la kanton kaj ke mi poste elektos inter la danco kaj la kanto. En soldateca vico ili kantas. Mi demandas la instruiston pri la signifo de la kanto. Li diras : « Ni estas kontentaj kaj fieraj esti Ĉinoj. » Mi ne devis longe pripensi. Mi diras : « Ili dancu ! ».
Incident durant mon voyage au Shinjian
J’ai l’habitude de prendre contact avec nos représentants dans la ville du Congrès. A Beijing en 2004, un attaché culturel vient me voir au Congrès, il me trouve dans une séance du comité. Nous allons boire un thé à la cafétéria. Une heure et demie d’échanges passionnants sur l’espéranto, la Chine, la Suisse, etc. Le fait qu’un diplomate se soit déplacé pour me voir a énormément impressionné mes collègues des autres pays ! Durant mon excursion dans le Shinjian, je circule dans un car plein d’espérantistes. Un guide chinois nous escorte et un espérantiste chinois le traduit en Espéranto. Dans le car, je demande le micro et je raconte par le menu ce que l’attaché culturel suisse m’a raconté à Pékin. Notre guide espérantiste doit traduire, rude tâche… car le guide chinois veut savoir de quoi il s’agit… je suis sûre que l’on ne m’aurait pas donné le micro une deuxième fois…
Incidento dum mia vojaĝo al Shinjian.
Mi kutimas kontakti niajn reprezentantojn en la kongresa urbo. En Beijing en la jaro 2004 temas pri kultura ataŝeo. Li trovas min ĉe komitatkunsido. Ni kune trinkas teon en la kongresa trinkejo. Dum 90 minutoj ni interŝanĝas ideojn kaj informojn pri Esperanto, Svislando, Ĉinio, ktp. La fakto, ke diplomato venis al la kongresejo por paroli kun mi forte impresis miajn gekolegojn el aliaj landoj. Dum mia ekskurso tra la provinco Shinjian mi veturas en buso plena je esperantistoj. Ĉina ĉiĉerono akompanas nin, ĉina esperantisto tradukas por ni al Esperanto. En la buso mi petas pri la mikrofono kaj ĉion rakontas, kion la ataŝo diris al mi en Pekino. Nia esperantista ĉiĉerono devas traduki por la ĉina gvidisto, tikla tasko… ĉar la ĉina gvidisto volas ĉion scii… mi certas, ke mi ne estus ricevinta la mikrofonon duan fojon…
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire